Free cookie consent management tool by TermsFeed

Ερευνητικά προγράμματα

Διαδραστική παρουσίαση χειρόγραφου οθωμανικού χάρτη της Μεσογείου

Ένας ανώνυμος χαρτογράφος (17ος-18ος αι.) κατέγραψε 842 τοπωνύμια, που δηλώνουν παράκτιες πόλεις, νησιά, νησίδες, υφάλους, κόλπους, ακρωτήρια και εκβολές ποταμών στη λεκάνη της Μεσογείου.

Στην Συλλογή του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου φυλάσσεται ένα μοναδικό χαρτογραφικό και γεωγραφικό τεκμήριο (M.0313). Πρόκειται για έναν χειρόγραφο οθωμανικό χάρτη, διαστάσεων 256 x 112 εκ., σε 15 φύλλα χαρτιού ενωμένα μεταξύ τους. Ο χάρτης είναι σχεδιασμένος με μελάνι και υδατόχρωμα, και χρονολογείται πιθανώς –σύμφωνα με το υδατόσημο– στο τελευταίο τέταρτο του 17ου αιώνα. Τα τοπωνύμια σημειώνονται σε οθωμανική γραφή, ενώ υπάρχουν και επικολλημένες ετικέτες σε επιλεγμένα σημεία γραμμένες σε ιταλική γλώσσα. Ορισμένα σημαντικά μέρη είναι τονισμένα με χρυσό, όπως ο Νείλος και η Κωνσταντινούπολη. Το ηφαίστειο της Αίτνας απεικονίζεται σε έκρηξη. Χάρη στην εξαιρετική σχεδιαστική ακρίβεια του ανώνυμου χαρτογράφου διασώζονται πληροφορίες για τις γεωφυσικές μεταβολές κατά μήκος των ακτογραμμών και το ύψος της στάθμης της θάλασσας.

Η διαδικτυακή εφαρμογή που ακολουθεί, οδηγεί τον χρήστη στην εξερεύνηση των αυθεντικών τοπωνυμίων, που έχουν ταυτιστεί με τα αντίστοιχα σύγχρονα και τοποθετήθηκαν στον διαδραστικό χάρτη.

Η επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση εκπονήθηκε από τον Αγαμέμνονα Τσελίκα, φιλόλογο-παλαιογράφο, προϊστάμενο του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, ο οποίος ανέλαβε την μεταγραφή των τοπωνυμίων και την αντιστοίχιση με τα σύγχρονα.
Η δημιουργία του διαδραστικού χάρτη έγινε από τον υποψήφιο διδάκτορα Ευάγγελο Παπαδιά, Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

Ο χάρτης αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης και ανακοινώσεων στο 3ο Διεθνές Συνέδριο του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου. Δύο από τις ανακοινώσεις δημοσιεύθηκαν στον τόμο των πρακτικών του Συνεδρίου "Mediterranean Cartographic Stories: Seventeenth- and Eighteenth-century Masterpieces from the Sylvia Ioannou Foundation Collection".

Οδηγίες

Η αναζήτηση γίνεται στο πεδίο 'Search for a toponym' (εικόνα με τον μεγεθυντικό φακό). Πληκτρολογώντας τα πρώτα γράμματα του τοπωνυμίου που αναζητούμε (είτε στα Ελληνικά είτε στα Λατινικά), επιλέγουμε ένα από τα προτεινόμενα αποτελέσματα και η εφαρμογή εντοπίζει το συγκεκριμένο σημείο. Κάνοντας κλικ σε αυτό, εμφανίζεται η διεθνής ονομασία του τοπωνυμίου, η σύγχρονη τοπική ονομασία και η μεταγραφή τού πρωτοτύπου. Για επαναφορά πατήστε την τελευταία εικόνα στα αριστερά.